Respublika Elmi və Texniki Kitabxanasının tarixi 1920-ci ilin mayında başlayır. Azərbaycan sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra ölkənin neft sənayesi milliləşdirildi və Azneftkomun ( Az. Neft kompaniyası) texniki şöbəsində kiçik bir məlumat kitabxanası yaradıldı.Onun haqqında ilk qeyd “Azərbaycan Neft Sənayesi”, 1992- ci il, № 10-11, s.117 jurnalda olub. Kitabxana 1920-ci ilin payızında fəaliyyətə başladı. O zamanlar orda yalnız 450 texniki kitab və 300 cildlik Bakı Neft Sənayeçiləri Konqresi Şurasının nəşri var idi.

Ancaq 22 sentyabr 1930-cu il Azneftin 1446 №-li Əmri ilə “Neftçi” klubunun kitabxanası əsasında Azneft Mərkəzi Elmi və Texniki Kitabxanası və ya İstinad kitabxanası yaradıldı.

Sovet İttifaqı ərazisində Azərbaycanın neft sənayesinin işçilərinə geniş xidmət göstərmək vəzifəsi ilə üzləşən bu kitabxana ilk Neft Elmi-Texniki Kitabxanalardan biri idi. Azərbaycanın sənaye müəssisələrinə daha təsirli yardım göstərmək üçün Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 29 avqust 1957-ci il tarixli, 483 saylı Fərmanı ilə Azərbaycan SSR Neft Sənayesi Nazirliyinin Mərkəzi Elmi və Texniki Kitabxanası Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin Dövlət Elmi-Texniki Komitəsinə verildi və Respublika Elmi və Texniki Kitabxanası halına gətirildi. Ona aşağıdakı vəzifələr həvalə edilmişdir:

-Hər növ ədəbiyyatın çoxsayəli fondunun yaradılması;

-Milli iqtisadiyyatın bütün sahələrinin mütəxəssisləri üçün xidmət;

-Sənaye işçiləri arasında ədəbiyyatın geniş yayılması,

-Azərbaycan SSR elmi və texniki kitabxanalar şəbəkəsinin elmi və metodiki idarə olunması.

Bu dövrdə RETK respublikanın şirkətlər, müəssisə və təşkilatlarının işçiləri arasında elmi, texniki və siyasi biliklərin təbliğini fəal şəkildə təbliğ edir. Böyük biblioqrafik iş görür.

1961-ci ildə Kitabxana Azərbaycan Nazirlər Sovetinin Dövlət Komitəsinin tabeliyinə verildi.

RETK- sı elmi tədqiqatların inkişafının koordinasiyası üçün Azərbaycan SSR iqtisadi profilinə uyğun olan yerli elmi,sənaye və texniki xarici ədəbiyyat fondu olan çoxşaxəli bir kitabxanaya çevrilir. Uzun illər (1967-1993) RETK Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 11 yanvar 1967-ci il tarixli 20 №-li qərari əsasında Azərbaycan Dövlət Plan Komitəsinin nəzdində fəaliyyət göstərmişdir.

Ötən əsrin 70-80-ci illəri RETK fəaliyyət tarixində inkişafın zirvəsi sayıla bilər. O dövrdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında, Gəncədə (Kirovabad), Xankəndində (Stepanakert), Sumqayıtda filiallar açılmışdır.

Dövlət ictimai Elmi Texniki Kitabxanasının kitabxana işi üzrə, eləcə də Qazaxıstan, Özbəkistan, Estoniya, Latviya, Litva və digər respublikaların RETK-ları ilə fəal şəkildə iş aparırdı.

1993-cü ildə RETK Azərbaycan Dövlət Elm və Texnika Komitəsinin və 2001-ci ildə Azərbaycan Prezidentinin Fərmanı ilə yaradılan Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə dövlət komitəsinin tabeliyinə verildi. Hazırda RETK Azərbaycan Əqli Mülkiyyət Agentliyinin tabeliyindədir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 aprel 2018-ci il tarixli 5 №-li sərəncamına uyğun olaraq, Respublika Elmi və Texniki Kitabxanası respublikanın ən böyük kitabxanalarından biridir. Fondu təxminən 20 milyon nüsxədir və ictimai-siyası, elmi, istehsal, məlumat kitabları, məlumat nəşrləri, tədris və metodiki materiallar, dövri nəşrlər, davamlı nəşrlər, tədqiqat və inkişaf və inkişaf işləri barədə hesabatlar, tərcümələr, patent sənədləri daxildir.Xarici elmi və texniki ədəbiyyat fondunu dünyanın 18 ölkəsindən 125.000 çap nüsxəsi kitab və jurnal təşkil edir.

1967-ci ildə yaradılan Respublika Patent Fondu RETK-da fəaliyyət göstərir. Bu Respublikanın müəssisə, təşkilatlarının və fərdi oxucularının informasiya ehtiyatlarını ödəmək üçün hazırlanmışdır. Fondun həcmi təxminən 17 milyon yerli və xarixi sənədlərdən ibarətdir. RETK- nın 1969-cu ildə yaradılan və 900 min nüsxədən ibarət bütün kateqoriyaların normativ və texniki sənədlərini özündə cəmləşdirən Respublika Standartları və Sənaye Kataloqları Fondu da fəaliyyət göstərirdi.

2020-ci ilin fevral ayında Azərbaycan Respublikasının 17 may 2019-cu il tarixli 1587-VQ №-li standartlaşdırma Qanununa əsasən RETK normativ və texniki sənədlərin fondu Azərbaycan Standartlaşdırma İnstitutuna təhvil verilmişdir.

1972-ci ildən bəri RETK texniki ədəbiyyatın depozitar kitabxanasıdır. Depozitar saxlama fondu 100 min kitab və jurnal nüsxələrindən ibarətdir.

Bütün kitabxana fondlarının tam açıqlanmasını kataloq və kartoteka sistemi təmin edir: əlifba, sistematik, dövri nəşrlər, patent sənədlərinin xüsusi kataloqu.

Oxuculara xidmət göstərmək və elmi-texniki ədəbiyyatı təbliğ etmək məqsədi ilə RETK-nın binasında və müəssisələrdə yeni yerli və xarici ədəbiyyatın tematik sərgiləri keçirilir.

RETK respublikanın müəssisə və təşkilatlarının elmi-texniki kitabxanalarının metodiki mərkəzidir. Onun funksiyası respublikanın ETK-nın inkişafına əsas istiqamətlərinin metodoloji dəstəyin həyata keçirilməsidir.

1976-1990-ci illərdə, RETK- sı AETETİİTİTİ ( Azərbaycan Elmi Tədqiqat Elmi və Texniki İnformasiya İnstitutu və Texniki və İqtisadi Təqdiqatlar İnstitutu) ilə birlikdə Azərbaycan Respublikasında fond sahiblərinin 25 kitabxanasını özündə birləşdirən VRİMF (Vahid Respublika İstiqamət və Məlumat Fondunun) texniki və təbiət elmləri sahəsində yaradılması və fəaliyyət göstərməsi ilə bağlı böyük bir işə rəhbərlik etdi.

RETK- sı kitabxana üçün qeyri ənənəvi olan MSŞP ( məlumatların seçici şəkildə paylanması) şöbəsi (ölkədə ilk olanlardan biri olub) AETETİİTİTİ ilə birlikdə avtomatlaşdırılmış MSŞP sistemini hazirladı və tətbiq etdi. Kitabxana AETETİİTİTİ ilə birlikdə nazirliklərin dövlət aparatının rəhbər işçilərinin operativ informasiyaya prioritet xidmət göstərmələri üçün avtomatlaşdırılmış sistem işləyib hazırlamış və tətbiq etmişdir.

1976-ci ildən kitabxana kitabxana- biblioqrafik proseslərin avtomatlaşdırılması sahəsində tətbiqi elmi tədqiqatlar aparmışdır. 1982-ci ildən “Oxucu tələbinin Analizi”, “ Abunəçi”, “KAA” (kitabxanalar arası abunə) sistemləri fəaliyyət göstərirdi və bu da müxtəlif statistik məlumatlar əldə etməyə imkan verirdi. Bu sistem postsovet məkanında bir çox respublikalarda istifadə edilmişdir.

Təxminən bir əsrdir ki, kitabxana Azərbaycan elminin, texnikasının, istehsalının və bütün xalq təsərrüfatının inkişafına mühüm töhfə verir. Kitabxanaçılığın təşkili və kitabın təbliği sayəsində qazandığı nailiyyətlər və uğurlara görə RETK SSRI Neft Sənayesi Nazirliyinin və Neft və Kimya Sənayesi Həmkərlar İttifaqları Mərkəzi Komitəsinin üç Fəxri Fərmanı ilə: SSRİ Mədəniyyət Nazirliyinin I dərəcəli diplomu, V. L. Leninin anadan olunmasının 100 illiyinə həsr olunmuş kitabxana icmalının qalibinin diplomu- ilə təltif olunmuşdur.

Bu gün RETK-nın infrastrukturu və maddi-texniki bazası təkmilləşdirilir və gücləndirilir, işçilərin sosial və əmək şəraitinin yaxşılaşdırılmaq məqsədi ilə tədbirlər görülür.

Kitabxananın tarixi və mədəni rolunu, fondların zənginliyinin unikallığı, milli ənənələrin qorunması və təbliği sahəsində əhəmiyyətini nəzərə alaraq, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 28 dekabr 2019-cu il tarixli 506 №-li sərəncamı ilə kitabxanaya “ Respublika” statusu verilmişdir.

"2008- 2013- сü illərdə Azərbaycan Respublikasında kitabxana və informasiya sahəsinin inkişafı" Dövlət proqramının, "Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" inkişaf konsepsiyasının təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ölkədəki kitabxanaların fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsində, elmi və mədəni dəyərlərin hərtərəfli istifadəsi imkanlarının genişləndirilməsində, cəmiyyətin informasiya dəstəyinin artırılmasında, eləcə də Azərbaycan kitabxanalarının dünya informasiya məkanına girişində əhəmiyyətli rol oynadı.

Müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin qurucusu, ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişindən sonra ölkə mədəniyyətinin mühüm sahəsi olan kitabxanalar dövlət qayğısı və diqqəti ilə əhatə olundu.Bu və sonrakı illər ərzində ölkəmizdə kitabxanaların əhatəli inkişafı kitabxanaçılıq tarixinə inkişaf və tərəqqi dövrü kimi düşdü.

Azərbaycan Dövlətinin Prezidenti cənab İlham Əliyev və Birinci vitse- prezident Mehriban Xanım Əliyeva kitabxanaçılığın inkişafı meyarlarını davam etdirirlər.

İnkişafın nəticələrini ümumiləşdirmək və gələcək fəaliyyət istiqamətlərini müəyyənləşdirməklə RETK öz missiyasını texniki elmlərin, o cümlədən texnikanın bu və ya digər sahələrində fundamental və tətbiqi elmi tətqiqatlara informasiya dəstəyi ilə yanaşı, elmi irsin qorunub saxlanmasını eyni zamanda istifadəçilərin müxtəlif mənbələrdə informasiya resurslarına çıxışını təmin etməkdə görür.